CZĘŚĆ 1:
DIAGNOZOWANIE PROBLEMÓW BEZ KODÓW BŁĘDÓW LED I BEZ KODÓW DŹWIĘKOWYCH JEDYNIE NA PODSTAWIE OBJAWÓW
Największy problem jest gdy laptop nie chce w ogóle działać – nie daje obrazu, ekran pozostaje czarny i słychać tylko pusty szum wentylatorów i pracę dysku twardego, bo gdy mamy problem z jakimś konkretnym elementem np. trzeszczą nam głośniki albo nie działa kamerka to przynajmniej wiadomo gdzie skupić się na poszukiwaniu usterki.
NOTA O BEZPIECZEŃSTWIE!
Pamiętaj, że komputer czy laptop to urządzenia elektryczne i przy ingerencji w ich konstrukcję ZAWSZE POWINNO BYĆ ODŁĄCZONE ZASILANIE!. Jako, że laptop posiada dwa źródła zasilania – odłączaj zawsze zasilacz oraz baterię! Po pierwsze chodzi to o Twoje bezpieczeństwo, zdrowie a nawet życie a po drugie o bezpieczeństwo sprzętu – gdyż na przykład śrubka spadająca na elektronikę w urządzeniu podłączonym do prądu może spowodować jego nieodwracalne zniszczenie!
NOTA O OSTROŻNOŚCI I OBCHODZENIU SIĘ ZE SPRZĘTEM!
Przed przystąpieniem do jakichkolwiek czynności naprawczych wymagających ingerencji w elektronikę, damy ci kilka bardzo ważnych rad, które pozwolą zachować najwyższy poziom bezpieczeństwa w domowych warunkach.
1. – Wyładowania elektrostatyczne – pamiętaj aby się „rozładować”! Elektronika jest bardzo wrażliwa na ładunku elektrostatyczne, czyli na iskry przeskakujące z Ciebie na inne obiekty gdy jesteś naelektryzowany. Tak więc zanim zaczniesz naprawiać swój sprzęt, zadbaj o to aby być w odpowiedniej odzieży (najlepiej bawełnianej). Niewskazane są wszelkie swetry, polary czy inne syntetyczne materiały, gdyż gromadzą one najwięcej ładunków. Pamiętaj o uziemieniu się, czyli odprowadzeniu z siebie ładunków choćby poprzez dotknięcie kaloryfera obiema dłońmi. W trakcie czynności naprawczych staraj się jak najmniej „Ocierać” czyli np. drapać, poprawiać włosy itp. – wszystko to wytwarza ładunki, które mogą zaszkodzić Twojemu sprzętowi.
2. – Nie rób nic na siłę, jeśli boisz się rozkręcać swój sprzęt nie czujesz się pewnie, albo nie do końca wiesz jak to zrobić – to upewnij się, albo zwróć się do specjalistów!
Jeśli Twój laptop nie chce Ci powiedzieć co mu dolega, nie piszczy, nie migają żadne diody, to niestety pozostaje Ci żmudne szukanie problemu trochę „w ciemno” a przyczyn może być dużo. Ale bez obaw – z poniższym poradnikiem powinno Ci to pójść sprawnie. Staraj się być ostrożny, wykonuj wszystkie czynności spokojnie, bez pośpiechu a jeśli w którymś momencie utkniesz i będziesz bał się pójść dalej – nie rób nic na siłę. Wtedy zgłoś się po pomoc do wyspecjalizowanego serwisu laptopów.
LAPTOP URUCHAMIA SIĘ, SŁYCHAĆ PRACĘ DYSKU/WENTYLATORA ALE BRAK OBRAZU:
Elementy mogące powodować taką usterkę:
- Uszkodzona/Poluzowana/Zabrudzona pamięć RAM/gniazdo pamięci RAM
- Uszkodzona karta graficzna
- Uszkodzony mostek północny
- Uszkodzony wsad BIOS
- Uszkodzony procesor
- Uszkodzona matryc/taśma matrycy/obwód matrycy (może to też niekiedy oznaczać problem z kartą graficzną.
- Inne, bliżej nieokreślone uszkodzenie płyty głównej
Co możesz sprawdzić samodzielnie bez pomocy serwisu:
- Uszkodzona/Poluzowana/Zabrudzona pamięć RAM/gniazdo pamięci RAM
- Uszkodzona karta graficzna (tylko w niektórych przypadkach poradzisz sobie samodzielnie)
- Uszkodzony procesor (w niektórych przypadkach konieczna będzie pomoc serwisu)
- Uszkodzona matryca/taśma matrycy/obwód matrycy (może to też niekiedy oznaczać problem z kartą graficzną.
- Uszkodzony wsad BIOS (w niektórych przypadkach)
Do czego raczej będziesz potrzebował pomocy serwisu:
- Uszkodzony wsad BIOS (w większości przypadków)
- Uszkodzony mostek północny
- Uszkodzony procesor (w niektórych przypadkach)
- karta graficzna (w większości przypadków)
- Inne, bliżej nieokreślone uszkodzenie płyty głównej
WSKAZÓWKA: Dla zaoszczędzenia czasu, czynności diagnostyczne najlepiej wykonaj w poniższej kolejności. W ten sposób płynnie będziesz wykluczał kolejne elementy i utrzymasz porządek w metodologii diagnostycznej.
Z tymi problemami możesz sobie poradzić samodzielnie:
1. Uszkodzona matryca/taśma matrycy/obwód matrycy (może to też niekiedy oznaczać problem z kartą graficzną).
Czasami tylko pozornie laptop nie wyświetla żadnego obrazu i mogło by się wydawać, że nie działa, ale być może po prostu z jakiegoś powodu matryca nie może wyświetlić obrazu bo albo się zepsuła albo zepsuła się taśma od transmisji sygnału z płyty głównej laptopa do matrycy, być może też uszkodziło się coś na płycie głównej – na przykład bezpiecznik zasilający matrycę. Ostatnią możliwością może być uszkodzenie jednej z sekcji karty graficznej odpowiadającej za wyświetlanie obrazu, wtedy taką kartę należy wymienić na nową.
Jak stwierdzic?
Podłącz laptopa pod zewnętrzny wyświetlacz poprzez dostępne wyjścia obrazu na przykład monitorowe D-SUB (nazywane też VGA) lub cyfrowe HDMI i zobacz czy obraz pojawi się na podłączonym ekranie.
Po lewej gniazdo D-SUB nazywane też VGA do większości monitorów a po prawej gniazdo HDMI kompatybilne z lepszymi monitorami i większością współczesnych telewizorów LCD.
Wskazówka: niektóre laptopy nie wyświetlą od razu obrazu na zewnętrznym wyświetlaczu i musisz ręcznie zmienić wyświetlacz przy użyciu klawisza funkcyjnego Fn + F4 / F5 / F8 – klawisz F jest zależny od producenta laptopa. Najczęściej jest na nim symbol monitora/dwóch monitorów.
Klawisze funkcyjne. W tym przypadku interesuje nas klawisz przełączający sygnał między ekranem laptopa a wyjściem zewnętrznym. Na tym konkretnym zdjęciu jest to klawisz F8, ale może on być inny w zależności od marki i modelu laptopa. Zazwyczaj znajduje się na nim symbol sugerujący jego działanie – w tym konkretnym przypadku widzimy ekran i projektor.
Nic to nie dało. Jakie są inne możliwości?
Gdy obraz się pokaże na zewnętrznym wyświetlaczy to do możliwe są 4 warianty:
1. Uszkodzenie matrycy
2. Uszkodzenie taśmy matrycy
3. Uszkodzenie obsługi matrycy na płycie głównej laptopa
4. Uszkodzenie sekcji obsługi matrycy w karcie graficznej
O ile w wariancie pierwszym i drugim możesz sobie poradzić, gdyż naprawa sprowadza się jedynie do wymian y uszkodzonego podzespołu, to dwa pozostałe warianty mogą wymagać pomocy ze strony wyspecjalizowanego serwisu laptopów ze względu na złożoność tych problemów.
2. Uszkodzona/poluzowana/ zabrudzona pamięć RAM/gniazdo pamięci RAM
Awaria pamięci RAM odpowiada za około 25% przypadków problemów z uruchamianiem się laptopa.
Moduł pamięci RAM to płyta wielostykowa mogąca mieć ponad 200 osobnych styków. Wystarczy, że jeden z nich się poluzuje lub zabrudzi aby skutecznie unieruchomić laptopa.
Jak stwierdzić?
Po prostu wyjmij pamięć, profilaktycznie przedmuchaj gniazdo pamięci oraz przyjrzyj się stykom samego modułu, czy nie ma na nich zabrudzeń – jeśli są, to delikatnie wyczyść.
Pamięć RAM w dużej części laptopów znajduje się pod klapą serwisową usytuowaną na spodzie laptopa. Jednak zdarzają się też konstrukcje gdzie aby dostać się do pamięci RAM należy rozkręcić znacznie więcej niż na załączonej ilustracji. Zdarzają się też konstrukcje (główne te nowocześniejsze), które mają wlutowaną pamięć RAM na stałe do płyty głównej.
Potem osadź pamięć ponownie w gnieździe i sprawdź efekt. Jeśli nic to nie pomoże, może pamięć jest uszkodzona, albo gniazdo. Często laptopy mają po 2 gniazda pamięci z dwoma osobnymi kośćmi. Poprzekładaj pamięci między gniazdami, popróbuj z pojedynczymi kośćmi w każdym z gniazd. Jeśli masz przypadkiem sprawną kość albo innego laptopa z kompatybilnymi kośćmi to spróbuj ich w Twoim laptopie.
Nic to nie dało. Co dalej?
Gdy żadna z powyższych czynności nie przyniesie efektu, wtedy nie jest to pamięć RAM an i gniazdo pamięci i przyczyn trzeba szukać gdzie indziej. Czytaj dalej.
3. Uszkodzony procesor.
W przypadku uszkodzonego procesora możesz mieć problem ze zdiagnozowaniem i potwierdzeniem tej usterki gdyż zazwyczaj nikt nie trzyma w domu „przez przypadek” zapasowego procesora a kupowanie go tylko po to, żeby potwierdzić uszkodzenie też jest raczej mało opłacalne, bo jeśli okaże się, że to nie procesor to wydasz pieniądze niepotrzebnie.
Jeśli już zabierasz się za wymianę procesora, wiedz, że po jego wymianie zaleca się nałożenie nowej pasty termoprzewodzącej. Pozostawienie starej może skutkować pogorszeniem wydajności chłodzenia!
Jak stwierdzić?
No ale jeśli już w jakiś sposób uda Ci się załatwić drugi procesor to najtrudniejszą rzeczą w jego podmianie jest rozkręcenie laptopa chociaż są dwa rodzaje laptopów – te bardziej złożone które wymagają rozebrania do ostatniej śrubki i te mniej złożone wymagające wykręcenia tylko kilku śrub aby uzyskać dostęp do procesora. Dalej jest już tylko łatwiej – procesory w ogromnej części laptopów osadzone są w gniazdach, które umożliwiają ich podmianę w mniej niż 10 sekund.
W niektórych nowych laptopach procesory są na stałe wlutowane w płytę główną – w takim przypadku jeśli masz uszkodzony procesor najczęściej musisz szykować się na zmianę płyty głównej – choć czasami da się to naprawić z pomocą wyspecjalizowanego serwisu laptopów.
Jak widać, procesor po prawej stronie osadzony jest na gnieździe. Na górze gniazda znajduje się „śruba” zwana zamkiem. Aby otworzyć zamek i zwolnić procesor w celu jego wyjęcia, wystarczy przekręcić ów zamek płaskim śrubokrętem o 180 stopni. Analogicznie do tego montujemy procesor z powrotem w gnieździe.
Po prostu otwierasz płaskim śrubokrętem zamek gniazda, wyjmujesz stary procesor, wkładasz nowy, zamykasz zamek – sprawdzasz. Jeśli podmiana procesora rozwiązała problem, to pozostaje nałożenie nowej pasty termoprzewodzącej i złożenie laptopa.
Pastę termoprzewodzącą najlepiej rozsmarować czymś płaskim np. kartą kredytową, wizytówką itp. Rozsmarowujemy pastę jak masło na kromce chleba czyli równomiernie na całej powierzchni aż do jednolitego pokrycia całego rdzenia procesora.
4. Uszkodzona karta graficzna
Uszkodzenie karty graficznej odpowiada za ponad połowę sytuacji, w których laptop nie wyświetla obrazu a ekran pozostaje czarny. Brak obrazu wynikły z uszkodzenia karty graficznej jest tym bardziej prawdopodobny jeśli laptop posiada kartę graficzną dedykowaną z serii Radeon Mobility lub GeForce GO.
Jeśli laptop nie daje obrazu a chcesz sprawdzić czy winna jest karta graficzna to niestety Twoje pole manewru w większości przypadków jest dość wąskie. Wynika to głównie z tego, że większość kart graficznych w laptopach jest na stałe wlutowana w płytę główną laptopa i w domowych warunkach nijak da się ją wymienić.
Jeśli już będziesz musiał wymienić kartę na nową pamiętaj o nałożeniu na nią nowej pasty termoprzewodzącej. Pozostawienie starej może negatywnie wpłynąć na efektywność chłodzenia. Jeśli natomiast ciepło z karty odprowadzane jest za pomocą termopada (płatki kawałek gumowatej masy) postaraj się go zastąpić nowym termopadem albo postaraj się nie uszkodzić starego – całkiem prawdopodobne, że nada się on do ponownego użytku.
Jak stwierdzić?
Natomiast inaczej sprawa wygląda, jeśli masz kartę graficzną na osobnym dedykowanym złączu (posiadają ją niektóre laptopy Acer, Asus, Compal, Toshiba, HP) MXM. Wtedy sytuacja jest podobna jak w przypadku komputera stacjonarnego – wystarczy wyjąć moduł karty i zastąpić go sprawnym aby wykluczyć bądź potwierdzić uszkodzenie karty graficznej. Kwestia trudności demontażu i podmiany takiej karty zależna jest od modelu i złożoności laptopa.
Tak wygląda karta lutowana do płyty głównej. Zielony chip to układ BGA karty graficznej czyli jej serce, czarne kostki po bokach to pamięć VRAM. Takiej karty nie wymienisz samodzielnie, może to zrobić jedynie specjalistyczny serwis laptopów.
Jednak podobnie jak w kwestii procesora – nie zawsze każdy ma tak o „całkiem przypadkiem” zapasową kartę graficzną pod ręką ;) a nie będzie kupować nowej tylko po to, żeby sprawdzić czy działa, bo jak nie zadziała, to zostajemy dodatkową, niepotrzebną kartą.
Jak przebiega wymiana uszkodzonej karty graficznej wlutowanej w płytę główną laptopa w naszym serwisie laptopów, możesz zobaczyć na tym filmie: Wymiana kraty graficznej w laptopie DELL 17R.
5. Uszkodzony wsad BIOS
Do uszkodzenia wsadu BIOS dochodzi najczęściej przy problemach podczas jego aktualizacji – na przykład gdy laptop się zawiesi albo gdy nagle zabraknie zasilania.
Coraz częściej dochodzą do nas sygnały od klientów, że do uszkodzeń BIOS doszło w trakcie aktualizacji z systemu Windows 7 na 8 lub z 8 na 8.1 albo też na Windows 10 lub podczas wykonywania aktualizacji systemowych w którymś z tych systemów (najczęściej Windows 8/8.1/10)
Jak stwierdzić?
Generalnie ciężko jest stwierdzić uszkodzenie wsadu BIOS jeśli nie wydarzył się żaden z wyżej opisanych scenariuszy a laptop nic nam nie sygnalizuje. Tak więc w domowych warunkach nie możemy zrobić praktycznie nic oprócz próby awaryjnego przywrócenia BIOSu.
Są dwa rodzaje uszkodzenia wsadu BIOS. Takie w którym laptop włącza się ale nie daje obrazu albo takie w którym laptop jest całkowicie martwy.
O ile w pierwszym przypadku są jeszcze niewielkie nadzieje, to w drugim nie masz szans pomóc sobie w domowych warunkach – konieczne jest wtedy zaprogramowanie wsadu BIOS w zewnętrzym programatorze.
Tak wygląda specjalistyczny programator do wgrywania wsadów BIOS. W przypadku uszkodzenia BIOS w większości przypadków ratunkiem będzie serwis z takim właśnie programatorem.
Co do pierwszego przypadku – w niektórych laptopach można wykonać kryzysowe przywracanie BIOS tzw. Crisis Recovery. Polega to na tym, że do laptopa podłączamy albo stację dyskietek na USB (jedynie w starszych laptopach gdzie wsad BIOS zajmował 1 MB) albo pendrive. Jeden i drugi nośnik musi być odpowiednio przygotowany i podpięty do uruchomionego sprzętu. Procedurę Crisis Recovery najczęściej uruchamia się poprzez przytrzymanie kombinacji klawiszy Fn+ESC albo Win+B lub jeszcze inne – zależne jest to od producenta laptopa i BIOSu. Tutaj możesz zobaczyć opis i wykonanie procedury dla laptopów z serii HP DV6000 i DV9000: LINK.
Stacja dyskietek na portu USB. Pomaga niekiedy uratować laptopa z uszkodzonym BIOSem. Jednak jest to rozwiązanie dla starszych modeli laptopów. W nowszych rozmiary wsadów BIOS znacznie przekraczają pojemność dyskietki i albo pozostaje wspomniany wcześniej programator BIOS albo próba wykonania Crisis Bios Recovery za pomocą pendrive – o ile dany laptop taką funkcję obsługuje.
Opisy przygotowania dyskietki albo pendrive pod odzyskiwanie biosu są dość rozbudowane i zajęłyby tutaj za dużo miejsca dlatego trzeba będzie trochę czasu poświęcić na wyszukiwanie we własnym zakresie. Jako wskazówkę podam, żeby szukać pod hasłami: marka i model laptopa + bios recovery, bios restore, crisis bios recovery np. „hp dv5 crisis bios recovery”.
Przy tych problemach może być Ci potrzebna pomoc serwisu:
1. Uszkodzony wsad BIOS.
Uszkodzenia BIOSu bywają często bardzo niejednoznaczne. Może się to objawiać całkowitym brakiem reakcji ze strony laptopa, może to też być uruchamianie się bez wyświetlenia obrazu a w niektórych przypadkach laptop wyświetli logo startowe i będzie stał w miejscu, jednak takie same objawy może powodować uszkodzenie wielu innych elementów w laptopie. Samodzielnie niewiele tutaj zdziałasz.
Wszystko co mogliśmy w tej kwestii opisać, znajdziesz w pkt 5. poprzedniej sekcji.
2. Uszkodzony mostek północny.
Mostek północny to praktycznie serce płyty głównej – to on zarządza przepływem danych między najważniejszymi jednostkami obliczeniowymi i pamięcią szybkiego dostępu, czyli łączy procesor, pamięć RAM i kartę graficzną oraz koordynuje ich pracę i komunikację.
W samym środku kadru widzimy mostek północny. Rola tego konkretnego modelu mostka to komunikacja między procesorem (na górze), pamięcią RAM (po lewej) i kartą graficzną (po prawej) oraz komunikacja z mostem południowym odpowiedzialnym za kontrolę reszty urządzeń jak dysk twardy, karta WiFi itp.. W nowszych generacjach platform Intelowskich mostek ten jest zastąpiony mostek hybrydowym PCH a kontrolę pamięci RAM i karty graficznej przejął procesor.
Mostek północny firmy AMD. Ten konkretny model odpowiada za kontrolę karty graficznej (szyna PCI Express X16), Szyny PCI Express do obsługi urządzeń wbudowanych jak karta WiFi oraz komunikację z procesorem głównym i mostem południowym zarządzającym pozostałymi peryferiami.
Mając do dyspozycji domowe narzędzia czyli najczęściej po prostu śrubokręt raczej nie poradzisz sobie ze zdiagnozowaniem uszkodzenia mostka północnego.
Ewentualnie jeśli wcześniej występowały jakieś objawy wskazujące na mostek – na przykład problemy z niedziałającym jednym gniazdem pamięci (ale to też zależne jest od platformy, gdyż na przykład w AMD zarządzanie pamięcią realizuje procesor podobne jak w nowych procesorach Intel i3, i5 i7 i pochodnych) to wtedy można przypuszczać, że faktycznie mostek wysiadł.
W serwisie laptopów możemy to stwierdzić za pomocą specjalnego testera LED do gniazda procesora lub gniazda pamięci. Jeśli nie świeci jakaś dioda albo kilka diod to najczęściej potwierdza to awarię mostka.
Tester połączeń włożony w gniazdo procesora wykazuje przerwę w połączeniu z mostkiem północnym AMD. Objawia się to nieświecącą diodą.
Tester slotu pamięci RAM. Pełni on taką samą funkcję jak tester gniazda procesora powyżej z tą różnicą, że testuje slot pamięci RAM. Najczęściej przydaje się w laptopach z procesorami Intel starszej generacji gdzie kontrola pamięci realizowana jest w mostku północnym.
Dodatkowo możesz zbliżyć się do stwierdzenia awarii mostka ma podstawie awaryjności danych mostków w konkretnych laptopach.
Tak więc jeśli posiadasz laptopa opartego o procesor AMD Sempron, Athlon, Turion to z dużym to możliwe, że rzeczywiście masz problem z mostkiem północnym, ponieważ w platformach opartych o te procesory – mostki północne są często spotykanym problemem.
3. Uszkodzony procesor.
Pomocy serwisu w przypadku uszkodzenia procesora będziesz potrzebował jedynie w dwóch okolicznościach:
Pierwsza – jeśli nie posiadasz sprawnego procesora na podmianę, aby wykluczyć awarię (chociaż tutaj można się wspomóc znajomym, który może przypadkiem akurat będzie taki sam procesor posiadał)
Druga – jeśli posiadasz procesor wlutowany na stałe w płytę główną w postaci układu BGA i nie ma możliwości jego wyjęcia. W tym przypadku pomoc serwisu laptopów będzie konieczna.
Jak widać, procesor po prawej stronie osadzony jest na gnieździe. Na górze gniazda znajduje się „śruba” zwana zamkiem. Aby otworzyć zamek i zwolnić procesor w celu jego wyjęcia, wystarczy przekręcić ów zamek płaskim śrubokrętem o 180 stopni. Analogicznie do tego montujemy procesor z powrotem w gnieździe.
4. Uszkodzona karta graficzna.
W ogromnej części laptopów karta graficzna jest wlutowana w płytę główną w postaci układu BGA (tak jak opisywany powyżej procesor). Niekiedy karta graficzna daje wyraźne sygnały, że ma awarię (np. wyświetla artefakty) ale jeśli laptop po prostu nie chce działać czyli nie daje obrazu i ekran pozostaje czarny to albo jest to uszkodzenie karty graficznej albo kilkanaście innych możliwych usterek dających takie objawy – w takich okolicznościach bez serwisu sobie nie poradzisz.
Jeśli obraz w Twoim laptopie wyświetlany jest w taki albo podobny sposób to na 99% wystąpiła awaria karty graficznej.
5. Inne, bliżej nieokreślone uszkodzenie płyty głównej lub innego podzespołu.
Pod tym pojęciem można zmieścić naprawdę wszystko. No może nie do końca wszystko bo laptop składa się z kilku tysięcy elementów (gdyby policzyć jednostkowo ilość części wchodzących w skład płyty głównej to tyle by wyszło) a większość z nich ma krytyczny wpływ na sprawność laptopa a każdy z tych elementów może teoretycznie ulec uszkodzeniu. Oczywiście istnieją metody diagnostyczne pozwalające sprawnie zawężać krąg podejrzanych ale wymagają posiadania choćby zapasu części zamiennych, poprzez multimetr a na doświadczeniu i wiedzy co z tym zrobić – kończąc. Często dobremu serwisowi zlokalizowanie takiej usterki zajmuje kilka godzin, tak więc samodzielnie można tutaj jedynie… kupić nowego laptopa ;)
[0]Formularz zamówienia
| Nazwa | Cena | |
|---|---|---|
| zł |
Zostaw komentarz